connóschidu , pps: connósciu (con-nó-sci-u) connóschiu Definizione de connòschere (raru, s'impreat giai solu connotu) Sinonimi e contrari connotu Frasi mi at tzirriadu muzere tua, sinono deo no l'apo mancu connóschida ◊ cussos los apo connóschidos in giru peri sas bidhas.
connoschiméntu , nm: connossimentu,
conoscimentu Definizione
su connòschere, sa capacidade de connòschere, de distínghere su bene de su male; fintzes manera de fàere de chie torrat bene po bene o giaet a bíere bonugoro po dovere / intrare in c. = atuare a su chi si faghet e currèzere su cumportamentu
Sinonimi e contrari
abberguadura,
connoscantza,
connoscéntzia,
giudísciu
Frasi
dae bois iseto sa lughe e su connoschimentu ◊ est unu piciochedhu sentza de conoscimentu ◊ adorat su Sacramentu sentza su conoscimentu de sa perfeta arrexoni ◊ tue ses sàbia, bona e de connoschimentu ◊ cun su tempus benint sos connoschimentos puru
2.
a su fígiu l'at arregalau dinare pro connossimentu
Traduzioni
Francese
discernement
Inglese
detection
Spagnolo
discernimiento
Italiano
discerniménto
Tedesco
Unterscheidung.
connóschiu connóschidu
connòsci connòscere
connoscidòri connoschidòre
connòsciri connòscere
connósciu connóschidu
connosséncia connoscéntzia
connòssere, connòssi connòscere
connòta , nf Definizione su connòschere coment'e cosa fata, passada Frasi sa connota de Nina e sa domo de Mammai Nedha piena de zente friscionosa li aiat postu su coro in paghe Etimo srd.
connotàu , nm Definizione
su chi distinghet a donniunu, is piessignos chi presentat o dhu pertocant / secare sos connotaos a unu = istrupiaidhu, pònnere istrópiu
Traduzioni
Francese
signalement
Inglese
description
Spagnolo
seña
Italiano
connotato
Tedesco
Merkmal.
connótu , pps, agt, nm Definizione
de connòschere; chi si connoschet, lu connoschent; sa cosa de o comente fit unu tempus / male chena connotu = chi no l'ant ischidu o pótidu connòschere, chi no ischint ite male est
Sinonimi e contrari
connóschidu
/
cdh. cunnotu
Frasi
bisonzu no ndhe at connotu e pro cussu no ndhe cussiderat ◊ dh'apu connotu de sa primu dí chi est benniu! ◊ cussa cosa l'apo sempre connota cue ◊ su piciochedhu in domu de sa bírdia at connotu fàmini e frius
2.
custa est zente connota, no bi at de timire
3.
s’órdini púbbricu fiat su de sa traditzioni, su connotu ◊ no ti bendhas su connotu!
Traduzioni
Francese
connu
Inglese
well-known
Spagnolo
conocido
Italiano
conosciuto
Tedesco
bekannt.
connóu , nm: acornou* Definizione
dolore, dispraxere mannu, pena forte
Sinonimi e contrari
acronnoadura,
congòscia,
coroju
Frasi
ti paret una bijone chi finat connou e disaogu, làgrimas e lutos ◊ tropu so istadu pro te in grave pérdida e connou (P.Mossa)◊ ohi, coro pienu de connou!
Traduzioni
Francese
affliction,
angoisse
Inglese
affliction
Spagnolo
aflicción
Italiano
afflizióne,
angòscia
Tedesco
Kummer,
Angst.
connútu , nm: cundhutu,
cundutu Definizione
genia de tubbu o canale ue passat calecuna cosa / cundutu de immundítzias (fogna), de muràglia, de terratzu po iscolai s'àcua a foras
Sinonimi e contrari
columberi 1,
fumajolu
Frasi
custa no est ora de lassai andai àcua de su cundutu, ca sa cora passat aranti de s'enna mia! ◊ tantu lestra in cundhutu no curreit abba pro mover roda de molinu chei su mastru poltendhe a mie ◊ apo acatau is marengos acanta de su cundhutu de s'abba
4.
Etimo
ltn.
conductumu
Traduzioni
Francese
conduit,
tuyau
Inglese
tube
Spagnolo
conducto
Italiano
condótto
Tedesco
Rohrleitung.
conosciméntu connoschiméntu
conósu coniósu
consideràu , agt: cussiderau Definizione chi est tentu o pigau in consideru, carculau, chi sa gente ndhe faet contu Frasi no m'iscarèsciu de una persona chi mi tenit considerada!
considéru , nm: cunciberu,
cunsidériu,
cunsideru,
cuntzideru,
cussidériu,
cussideru,
cussiveru Definizione
su cunsiderare, fàere contu de is cosas, su dhue pentzare bene cricandho de bíere e cumprèndhere totu; su fàere contu de unu o de una cosa giaendhodhi importàntzia
Sinonimi e contrari
apensu,
càlculu,
contu,
cunsideratzioni
/
giudísciu
Modi di dire
csn:
intrare in c. = arrexonai, intrare in cuadernu; dare c. a unu, fàghere c. de unu = carculare, pònnere in càrculu a unu; èssere chentza c. = irzudissiadu, chi no arrexonat, chi fait is cosas sentza de dhas cunsiderai; àere o tènnere c. = èssiri atinau
Frasi
cust'òpera meritat donzi cunsideru e atentzione
2.
bi at zente chentza cussideru, chi no atuat a nudha ◊ cussu est chentza perunu cussideru: faghet sa cosa a sa maconatza!
3.
in custa bidha ch’iat poboresa, dh'ischit chie ancora ndhe faet cunsideru ◊ boliat èssi seguru chi sa genti dhu teniat in cuntzideru ◊ est balu mannu su cussidériu pro sa resorza patadesa ◊ cussu no meritat perunu cussideru ◊ de isse ne aiant totu cussiveru mannu ◊ in bellu cunsideru dhos tenes a fizos tuos, digratziau!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prudence,
considération,
pondération
Inglese
carefulness,
pondering
Spagnolo
consideración,
ponderación,
reflexión,
respeto
Italiano
consideratézza,
considerazióne,
riflessióne,
rispètto
Tedesco
Bedachtsamkeit,
Überlegung.
consiéntzia , nf: cunscénscia,
cunsiéntzia,
cuntziéntzia,
cuscénscia,
cuscéntzia,
cuscéscia,
cussénsia,
cusséntzia,
cusséssia,
cussiéntzia,
cussiéssia Definizione
is atuamentos, sa capacidade de atuare, de si serare de totu, e mescamente de cumprèndhere e pesare ite est bene e ite est male e de si dhu pònnere a coro, de ndhe fàere contu po no fàere male
Sinonimi e contrari
àmina
Modi di dire
csn:
zúghere sa cusséntzia bruta, neta = àere, no àere curpa, farta, neghe; zúghere, no zúghere cusséntzia = sentire, no sentire su male chi si faghet; gàrrigu de c. = unu male o dannu fatu, neghe, su sentire sa curpa de unu male fatu, o fintzas unu dovere de fàghere; de cusséntzia! (zenia de zuramentu) = chi est nendhe sa veridade, comente li narat sa cusséntzia, chentza cuare nudha; in cusséntzi'e s'ànima = própiu cufromma a sa cusséntzia, de una manera sinzilla; fàghere una cosa a cusséssia = a subràminu, a piaghere, própiu comente si disizat, comente li narat sa cusséntzia; pessone de c. = cussentziosa, chi faghet su zustu, chi atuat a fàghere su zustu, su chi andhat bene, su dovere; mancare de cusséntzia = no fàghere su dovere, fartare in su dovere
Frasi
no est sempre chi sa cuscénscia resessit a l'ispuntare cun s'istintu ◊ sa cusséntzia nostra càmbiat a s'imbesse o a s'infache ◊ in nois duos bi est sa diferéntzia e gai amos divèscia sa cusséntzia ◊ no si podet piús campare: chie solet negusciare est zente sena cuscénscia! ◊ chie giughet cusséntzia no arrogantat su trotu
2.
de cusséntzia, comente bos so nendhe est! ◊ amus manigadu de totu a cusséssia: sa cosa za bi fit
3.
pro no àere gàrrigu de cusséntzia aiat fatu totu su possíbbile ◊ is postus coberaus cun ispintas de canis mannus pesant in sa cuscéntzia de chini si depit bendi ◊ su male chi at fatu l'at a tènnere a gàrrigu de cusséntzia ◊ in cusséntzia de s'ànima semus cunvintos chi est goi
Cognomi e Proverbi
prb:
chie no at cusséntzia in fogu no at cusséntzia in logu
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
conscience
Inglese
conscience
Spagnolo
conciencia
Italiano
cosciènza
Tedesco
Gewissen.
consigiài, consigiàre , vrb: aconsillai,
consillai,
consixae,
consixari,
consizare,
contzillai,
cossigiare,
cossizare,
cuncillai,
cunsillai,
cuntzillai,
cussizare Definizione
giare cossígios, inditare a unu su de fàere, de nàrrere e àteru / consillaisí, cossizàresi = fuedhaisí apari innantis po nàrriri sa própiu cosa o fai a sa própiu manera
Sinonimi e contrari
abbèrtere
Frasi
dona atentzioni a is cuntzillus mius, giai chi no as tentu a chi ti cuntzillai! ◊ los ant cossizados a nàrrere gai, custos pisedhos, e dae cue no los bogas! ◊ bae e circa e ite est consixandhosi, cussu!
2.
cussos duos si depent èssere cossizados: unu e àteru ti narant sa matessi cosa e dae cue no los moes!
Etimo
ltn.
consiliare
Traduzioni
Francese
conseiller,
consulter
Inglese
to advise
Spagnolo
aconsejar
Italiano
consigliare,
consultarsi
Tedesco
raten,
sich beraten.