Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

stramudài , vrb Definitzione cambiare su bestimentu chi si portat bestiu Sinònimos e contràrios atramudai, cambiai, mudai, tramudai Frases bandu a mi stramudai, ca seu totu isciustu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu changer de vêtement Ingresu to change one's dress Ispagnolu cambiarse, mudarse Italianu cambiare vestito Tedescu sich umziehen.

stramudíri , vrb: istramudire* Definitzione cambiare colore in cara po arrennegu, assíchidu, ispantu Sinònimos e contràrios incerai, irgrisire, stramudiai Tradutziones Frantzesu se troubler Ingresu to get upset Ispagnolu demudarse Italianu turbarsi Tedescu sich beunruhigen, sich verwirren.

stramutíri , vrb Definitzione cambiare colore in cara po assíchidu o àtera timoria manna de comente si arretirat su sàmbene e fintzes coment'e immadoinare, pèrdere is atuamentos Sinònimos e contràrios istrementire / irgrisire, istramudire* Tradutziones Frantzesu pâlir, assommer Ingresu to turn white Ispagnolu empalidecer, demudarse Italianu sbiancare, stramortire Tedescu blaß werden, in Ohnmacht fallen.

straulài, straulgiài, straullài , vrb: istraullai* Definitzione fàere sonos e tzàcurros, fàere avolotu, burdellu, prus che àteru sonare a improdhu, betare tzérrios; fintzes fàere impresse, a sa lestra; giare una briga, istrunchiare a unu Sinònimos e contràrios atrobodhare, batagugliare, sciambullai, streulai, strichillonai, strulliare / briare, certai Frases straulla su sonetu, tui, ca no s'intendit! ◊ su sonadori straullat sa launedha e is invitaus badhant 2. toca, straulladí: poni a postu cussas mesas e is cadiras! ◊ is isparus ant straullau is perdixis chi beniant a si apatai asuta de is fundus de sermentu in bíngia ◊ piga una pértia e straulla su molenti, faidhu camminai! 3. si est arrísida e no mi at straulau Tradutziones Frantzesu tapoter, racler Ingresu to strum Ispagnolu aporrear, rascar Italianu strimpellare Tedescu klimpern auf.

stravaciài , vrb Definitzione portare s'arrobba, su bestimentu a stravàciu Sinònimos e contràrios frustatzare, isballare, istrabatzare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu user Ingresu to wear (out) Ispagnolu desgastar Italianu logorare Tedescu abtragen.

straviài 1 , vrb: istrabiare* 1 Definitzione essire de su camminu, cambiare camminu, ma fintzes cambiare bestimentu; passare ora iscaitzos, divertindho, chentza pentzare a su dovere, a su trebballu, a is impreos; fàere cosa chentza si lassare bíere e ne intèndhere, cambiare camminu a manera de no bíere o atobiare a ccn. o calecuna cosa / s. su corpu = fràngheresi, bardàresi su corpu, a manera de no li fèrrere Sinònimos e contràrios desogai, disaviare, stressiai, traviare 3. is furonis intrant a furai piotibioti straviendi is castiadoris (F.Carlini)◊ a issu tocat a dhu straviai che pesta Tradutziones Frantzesu esquiver Ingresu to avoid Ispagnolu esquivar Italianu schivare Tedescu ausweichen.

strebíri , vrb: istrobeire*, strobiri Definitzione pigare o bogare sa trobea a un'animale; fintzes istacare cosa arréschia, iscapiare, lassare andhare líbberos / strebiri sa medassa = (in suspu), arranzare sa chistione Sinònimos e contràrios istravare, istrobejare | ctr. trebeire 2. fui strebendindi s'angionarxu, ca fiat arrésciu in mesu de s'arruarxu parendi lobus! ◊ su meri fuat strobendu e misurendu sa funi Tradutziones Frantzesu dépêtrer, sortir Ingresu to unhobble Ispagnolu desapiolar, desmanear Italianu spastoiare Tedescu von den Fußfesseln befreien.

strecàe, strecài , vrb: istercare* Definitzione incracare a forte o cun pesu tropu, pistare sa cosa a manera de dha crepare e alladiare / strecai fàuas = contare o istare contandho fàulas Sinònimos e contràrios aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istrechedhai 2. si dha strecais una fàua, is carabbineris!…◊ ma bai, toca, ita mi strecas?! Tradutziones Frantzesu écraser Ingresu to crush, to press Ispagnolu aplastar Italianu schiacciare Tedescu quetschen.

strechedhài , vrb Definitzione papare matzigandho a tzàcurru Sinònimos e contràrios matziai, trachedhare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu croquer Ingresu to munch Ispagnolu picotear Italianu sgranocchiare Tedescu knabbern.

strègiri , vrb: istrègere*, strexi, strèxiri Definitzione passare a frigadura calecuna cosa (prus che àteru orrobba) po ndhe suspire abba, pruine, asciutare, illimpiare o àteru / s. su nasu = innisire, mucai Sinònimos e contràrios brobbire, frobbire, trèghere Frases strexidí is ogus! ◊ fustei strexassindi su mucu e acabbidimidha! ◊ chi si strexiat su mucu fadiat mellus bèni! ◊ dh'apu stréxiu sa cara, luxiat prus de su soli 2. su casu papadhu a pítzia pítzia: ispaciau cussu ti strexis!… Tradutziones Frantzesu essuyer Ingresu to wipe (off) Ispagnolu limpiar, enjugar Italianu astèrgere, tèrgere Tedescu trocknen, abwischen.

stremessíri , vrb: estremessiri* Definitzione trèmere totu de s'assíchidu, de sa timoria Sinònimos e contràrios acicai, asciuconare, asciustrare, aterrighinare, ilgirare, ispantamare, ispramai, istrementire, isturdinare 2. Maria dh'iat bitu, stremessia de cara, morta in terra fiat istada narendu "O fillu miu!" Tradutziones Frantzesu sursauter Ingresu to shudder, to give a start Ispagnolu estremecer Italianu sussultare, rabbrividire Tedescu zusammenzucken, schaudern.

stressiài , vrb: istressai*, strissiai Definitzione furriare, cambiare caminu, pigare àtera filada Sinònimos e contràrios cansai 1, irvertzare, smasciai Frases dhu depiant pigai a s'origa a usu de bòis a dhu fai strissiai a crésia! Tradutziones Frantzesu tourner Ingresu to turn Ispagnolu doblar, girar Italianu svoltare Tedescu einbiegen.

strichidhài , vrb: istrinchidhare*, stridhicai, stridhincai, strinchidhai Definitzione brillare, iscúdere, fèrrere atesu sa cosa a istídhigos o modhe modhe, isciúndhere cun istídhigos de cosa chi brínchidat (es. fintzes comente faet s'ispumante o àtera cosa gasada) Sinònimos e contràrios abbrubudhai, botiare, frofroai, ischirtzare, santziare, sbrufulai, tzampulicare Frases strichidha àcua santa, debressi! ◊ no bollu a mi strichidhai cuss'àcua! ◊ dh'at totu stridhicau de carcina ◊ po fai sa frégua si stridhicat àcua frida apitzus de sa símbua ◊ cun totu cussu ludu dha strichidhant 2. dha biu essendi de mari strichidhada e currendi a s'istrumpai in s'arena Tradutziones Frantzesu gicler, éclabousser Ingresu to splash Ispagnolu salpicar Italianu schizzare, inzaccherare Tedescu bespritzen, beschmutzen.

strigiulài , vrb: istrigiulare* Definitzione frigare a istrígiula, passare s'istrígiula 2. cussa est sempri strigiulendi in dugna furrungoni, fendi pràngius e cenas Tradutziones Frantzesu étriller Ingresu to curry Ispagnolu bruzar Italianu strigliare Tedescu striegeln.

striscinài, strisiài, strisinài , vrb: istrisignare* Definitzione pigare o andhare a tragu, a su friga friga, a su trísina trísina Sinònimos e contràrios atrasinai, istrascinai, traginare, trazare, trijinare Tradutziones Frantzesu traîner Ingresu to drag Ispagnolu arrastrar Italianu strisciare, strascinare Tedescu kriechen, schleppen.

strochillài , vrb: strocillai Definitzione foedhare trochendho is murros e cambiandho sa boghe o fàere ingestos coment'e po pàrrere un'àteru po dhu pigare a befa, po erríere Sinònimos e contràrios istòlchere, istrochire, istrochizare / cantonare, ifutire Frases gopai fiat prexau candu as cumentzau a strochillai sa prallata! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu singer Ingresu to ape Ispagnolu remedar Italianu scimmiottare Tedescu nachäffen.

strogài, strogàri , vrb Definitzione iscapiare cosa acapiada, fàere a lómboru su filu de una madassa, ispodhicare cosa imbodhigada: in cobertantza, arrangiare una chistione; fintzes atrotigare, furriare Sinònimos e contràrios illiare, isòlbere, isprèndhere, scapiai / tirai | ctr. acapiae, prèndhere, trogai Frases strogaidhu is manus e is peis e lassaidhu andai! ◊ iant strogau is funis e, isprata sa vela maista, si fuant móvius ◊ tocat a strogari cust'auera de su truncu 2. tui no andas a logu perunu, ca sa madassa dha strogu dèu! 3. a su pilloni dh'at strogau su tzugu e si dh'at papau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu défaire, dénouer Ingresu to unlace Ispagnolu desatar Italianu sciògliere, slacciare Tedescu lösen, aufschnüren.

stronài 1 , vrb: istronae* Definitzione fàere sa conca a casidhu, coment’e a moida a fortza de intèndhere, cunfúndhere de no atuare bene Sinònimos e contràrios alloriai, atordire, atronai, scilibriri Frases issa tenit abbisóngiu de arriposai e nosu seus stronandudedha cun is ciaciarras nostras 2. prus de unu est abarrau stronau de cudha cultura italiana chi no bolit lassai funi longa a sa cultura sarda (A.Satta) Tradutziones Frantzesu étourdir Ingresu to confuse Ispagnolu aturdir Italianu frastornare Tedescu belästigen.

stronciài , vrb: istrunchiare*, strunciai (strun-ci-a-i) Definitzione fàere una cosa a stròncius, a orrugos; segare a istúturu, arrespòndhere male, pigare a boghes, de malu crabbu, murrungiare, brigare Sinònimos e contràrios arrogai, secare, struncionai / abboluire, abbruncai, ataciai, chelcire, irmurrare, sbruncai, struncionai, trilliare Frases pigat su pani, dhu strònciat e si ponit a papai ◊ seu giai stroncendumindi un'arrogu, de cussu pani! 2. no bollu strunciai, ma certus dotoris funt cumbintus de isciri curai su malàdiu ◊ seu discuidau e tenint arrexoni de mi strunciai Tradutziones Frantzesu démolir (fig.), gronder, blâmer Ingresu to put down, to scold Ispagnolu vapulear, reprobar Italianu stroncare, sgridare, biasimare Tedescu abbrechen, ausschimpfen, tadeln.

strufudhíre , vrb Sinònimos e contràrios afutire, impipai 1, strafudhai Tradutziones Frantzesu s'en ficher Ingresu not to give a damn Ispagnolu pasar Italianu fregàrsene Tedescu pfeifen (auf).