stramudài , vrb Definizione
cambiare su bestimentu chi si portat bestiu
Sinonimi e contrari
atramudai,
cambiai,
mudai,
tramudai
Frasi
bandu a mi stramudai, ca seu totu isciustu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
changer de vêtement
Inglese
to change one's dress
Spagnolo
cambiarse,
mudarse
Italiano
cambiare vestito
Tedesco
sich umziehen.
stramudíri , vrb: istramudire* Definizione
cambiare colore in cara po arrennegu, assíchidu, ispantu
Sinonimi e contrari
incerai,
irgrisire,
stramudiai
Traduzioni
Francese
se troubler
Inglese
to get upset
Spagnolo
demudarse
Italiano
turbarsi
Tedesco
sich beunruhigen,
sich verwirren.
stramutíri , vrb Definizione
cambiare colore in cara po assíchidu o àtera timoria manna de comente si arretirat su sàmbene e fintzes coment'e immadoinare, pèrdere is atuamentos
Sinonimi e contrari
istrementire
/
irgrisire,
istramudire*
Traduzioni
Francese
pâlir,
assommer
Inglese
to turn white
Spagnolo
empalidecer,
demudarse
Italiano
sbiancare,
stramortire
Tedesco
blaß werden,
in Ohnmacht fallen.
straulài, straulgiài, straullài , vrb: istraullai* Definizione
fàere sonos e tzàcurros, fàere avolotu, burdellu, prus che àteru sonare a improdhu, betare tzérrios; fintzes fàere impresse, a sa lestra; giare una briga, istrunchiare a unu
Sinonimi e contrari
atrobodhare,
batagugliare,
sciambullai,
streulai,
strichillonai,
strulliare
/
briare,
certai
Frasi
straulla su sonetu, tui, ca no s'intendit! ◊ su sonadori straullat sa launedha e is invitaus badhant
2.
toca, straulladí: poni a postu cussas mesas e is cadiras! ◊ is isparus ant straullau is perdixis chi beniant a si apatai asuta de is fundus de sermentu in bíngia ◊ piga una pértia e straulla su molenti, faidhu camminai!
3.
si est arrísida e no mi at straulau
Traduzioni
Francese
tapoter,
racler
Inglese
to strum
Spagnolo
aporrear,
rascar
Italiano
strimpellare
Tedesco
klimpern auf.
stravaciài , vrb Definizione
portare s'arrobba, su bestimentu a stravàciu
Sinonimi e contrari
frustatzare,
isballare,
istrabatzare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
user
Inglese
to wear (out)
Spagnolo
desgastar
Italiano
logorare
Tedesco
abtragen.
straviài 1 , vrb: istrabiare* 1 Definizione
essire de su camminu, cambiare camminu, ma fintzes cambiare bestimentu; passare ora iscaitzos, divertindho, chentza pentzare a su dovere, a su trebballu, a is impreos; fàere cosa chentza si lassare bíere e ne intèndhere, cambiare camminu a manera de no bíere o atobiare a ccn. o calecuna cosa / s. su corpu = fràngheresi, bardàresi su corpu, a manera de no li fèrrere
Sinonimi e contrari
desogai,
disaviare,
stressiai,
traviare
3.
is furonis intrant a furai piotibioti straviendi is castiadoris (F.Carlini)◊ a issu tocat a dhu straviai che pesta
Traduzioni
Francese
esquiver
Inglese
to avoid
Spagnolo
esquivar
Italiano
schivare
Tedesco
ausweichen.
strebíri , vrb: istrobeire*,
strobiri Definizione
pigare o bogare sa trobea a un'animale; fintzes istacare cosa arréschia, iscapiare, lassare andhare líbberos / strebiri sa medassa = (in suspu), arranzare sa chistione
Sinonimi e contrari
istravare,
istrobejare
| ctr.
trebeire
2.
fui strebendindi s'angionarxu, ca fiat arrésciu in mesu de s'arruarxu parendi lobus! ◊ su meri fuat strobendu e misurendu sa funi
Traduzioni
Francese
dépêtrer,
sortir
Inglese
to unhobble
Spagnolo
desapiolar,
desmanear
Italiano
spastoiare
Tedesco
von den Fußfesseln befreien.
strecàe, strecài , vrb: istercare* Definizione
incracare a forte o cun pesu tropu, pistare sa cosa a manera de dha crepare e alladiare / strecai fàuas = contare o istare contandho fàulas
Sinonimi e contrari
aggatare,
cerfai,
ischerfare,
ischitzare,
istrechedhai
2.
si dha strecais una fàua, is carabbineris!…◊ ma bai, toca, ita mi strecas?!
Traduzioni
Francese
écraser
Inglese
to crush,
to press
Spagnolo
aplastar
Italiano
schiacciare
Tedesco
quetschen.
strechedhài , vrb Definizione
papare matzigandho a tzàcurru
Sinonimi e contrari
matziai,
trachedhare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
croquer
Inglese
to munch
Spagnolo
picotear
Italiano
sgranocchiare
Tedesco
knabbern.
strègiri , vrb: istrègere*,
strexi,
strèxiri Definizione
passare a frigadura calecuna cosa (prus che àteru orrobba) po ndhe suspire abba, pruine, asciutare, illimpiare o àteru / s. su nasu = innisire, mucai
Sinonimi e contrari
brobbire,
frobbire,
trèghere
Frasi
strexidí is ogus! ◊ fustei strexassindi su mucu e acabbidimidha! ◊ chi si strexiat su mucu fadiat mellus bèni! ◊ dh'apu stréxiu sa cara, luxiat prus de su soli
2.
su casu papadhu a pítzia pítzia: ispaciau cussu ti strexis!…
Traduzioni
Francese
essuyer
Inglese
to wipe (off)
Spagnolo
limpiar,
enjugar
Italiano
astèrgere,
tèrgere
Tedesco
trocknen,
abwischen.
stremessíri , vrb: estremessiri* Definizione
trèmere totu de s'assíchidu, de sa timoria
Sinonimi e contrari
acicai,
asciuconare,
asciustrare,
aterrighinare,
ilgirare,
ispantamare,
ispramai,
istrementire,
isturdinare
2.
Maria dh'iat bitu, stremessia de cara, morta in terra fiat istada narendu "O fillu miu!"
Traduzioni
Francese
sursauter
Inglese
to shudder,
to give a start
Spagnolo
estremecer
Italiano
sussultare,
rabbrividire
Tedesco
zusammenzucken,
schaudern.
stressiài , vrb: istressai*,
strissiai Definizione
furriare, cambiare caminu, pigare àtera filada
Sinonimi e contrari
cansai 1,
irvertzare,
smasciai
Frasi
dhu depiant pigai a s'origa a usu de bòis a dhu fai strissiai a crésia!
Traduzioni
Francese
tourner
Inglese
to turn
Spagnolo
doblar,
girar
Italiano
svoltare
Tedesco
einbiegen.
strichidhài , vrb: istrinchidhare*,
stridhicai,
stridhincai,
strinchidhai Definizione
brillare, iscúdere, fèrrere atesu sa cosa a istídhigos o modhe modhe, isciúndhere cun istídhigos de cosa chi brínchidat (es. fintzes comente faet s'ispumante o àtera cosa gasada)
Sinonimi e contrari
abbrubudhai,
botiare,
frofroai,
ischirtzare,
santziare,
sbrufulai,
tzampulicare
Frasi
strichidha àcua santa, debressi! ◊ no bollu a mi strichidhai cuss'àcua! ◊ dh'at totu stridhicau de carcina ◊ po fai sa frégua si stridhicat àcua frida apitzus de sa símbua ◊ cun totu cussu ludu dha strichidhant
2.
dha biu essendi de mari strichidhada e currendi a s'istrumpai in s'arena
Traduzioni
Francese
gicler,
éclabousser
Inglese
to splash
Spagnolo
salpicar
Italiano
schizzare,
inzaccherare
Tedesco
bespritzen,
beschmutzen.
strigiulài , vrb: istrigiulare* Definizione
frigare a istrígiula, passare s'istrígiula
2.
cussa est sempri strigiulendi in dugna furrungoni, fendi pràngius e cenas
Traduzioni
Francese
étriller
Inglese
to curry
Spagnolo
bruzar
Italiano
strigliare
Tedesco
striegeln.
striscinài, strisiài, strisinài , vrb: istrisignare* Definizione
pigare o andhare a tragu, a su friga friga, a su trísina trísina
Sinonimi e contrari
atrasinai,
istrascinai,
traginare,
trazare,
trijinare
Traduzioni
Francese
traîner
Inglese
to drag
Spagnolo
arrastrar
Italiano
strisciare,
strascinare
Tedesco
kriechen,
schleppen.
strochillài , vrb: strocillai Definizione
foedhare trochendho is murros e cambiandho sa boghe o fàere ingestos coment'e po pàrrere un'àteru po dhu pigare a befa, po erríere
Sinonimi e contrari
istòlchere,
istrochire,
istrochizare
/
cantonare,
ifutire
Frasi
gopai fiat prexau candu as cumentzau a strochillai sa prallata!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
singer
Inglese
to ape
Spagnolo
remedar
Italiano
scimmiottare
Tedesco
nachäffen.
strogài, strogàri , vrb Definizione
iscapiare cosa acapiada, fàere a lómboru su filu de una madassa, ispodhicare cosa imbodhigada: in cobertantza, arrangiare una chistione; fintzes atrotigare, furriare
Sinonimi e contrari
illiare,
isòlbere,
isprèndhere,
scapiai
/
tirai
| ctr.
acapiae,
prèndhere,
trogai
Frasi
strogaidhu is manus e is peis e lassaidhu andai! ◊ iant strogau is funis e, isprata sa vela maista, si fuant móvius ◊ tocat a strogari cust'auera de su truncu
2.
tui no andas a logu perunu, ca sa madassa dha strogu dèu!
3.
a su pilloni dh'at strogau su tzugu e si dh'at papau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
défaire,
dénouer
Inglese
to unlace
Spagnolo
desatar
Italiano
sciògliere,
slacciare
Tedesco
lösen,
aufschnüren.
stronài 1 , vrb: istronae* Definizione
fàere sa conca a casidhu, coment’e a moida a fortza de intèndhere, cunfúndhere de no atuare bene
Sinonimi e contrari
alloriai,
atordire,
atronai,
scilibriri
Frasi
issa tenit abbisóngiu de arriposai e nosu seus stronandudedha cun is ciaciarras nostras
2.
prus de unu est abarrau stronau de cudha cultura italiana chi no bolit lassai funi longa a sa cultura sarda (A.Satta)
Traduzioni
Francese
étourdir
Inglese
to confuse
Spagnolo
aturdir
Italiano
frastornare
Tedesco
belästigen.
stronciài , vrb: istrunchiare*,
strunciai (strun-ci-a-i)
Definizione
fàere una cosa a stròncius, a orrugos; segare a istúturu, arrespòndhere male, pigare a boghes, de malu crabbu, murrungiare, brigare
Sinonimi e contrari
arrogai,
secare,
struncionai
/
abboluire,
abbruncai,
ataciai,
chelcire,
irmurrare,
sbruncai,
struncionai,
trilliare
Frasi
pigat su pani, dhu strònciat e si ponit a papai ◊ seu giai stroncendumindi un'arrogu, de cussu pani!
2.
no bollu strunciai, ma certus dotoris funt cumbintus de isciri curai su malàdiu ◊ seu discuidau e tenint arrexoni de mi strunciai
Traduzioni
Francese
démolir (fig.),
gronder,
blâmer
Inglese
to put down,
to scold
Spagnolo
vapulear,
reprobar
Italiano
stroncare,
sgridare,
biasimare
Tedesco
abbrechen,
ausschimpfen,
tadeln.
strufudhíre , vrb Sinonimi e contrari
afutire,
impipai 1,
strafudhai
Traduzioni
Francese
s'en ficher
Inglese
not to give a damn
Spagnolo
pasar
Italiano
fregàrsene
Tedesco
pfeifen (auf).